Co to jest stopa referencyjna?

W temacie banków i finansów istnieje wiele nazw, definicji oraz zagadnień, których osoby niezwiązane z tym tematem nie rozumieją. Może tak się zdarzyć w przypadku zagadnienia stopy referencyjnej. Jest to bowiem jedna z najbardziej podstawowych stawek, od której można odliczyć oprocentowanie kredytu. Poziom stopy referencyjnej realnie wpływa na finalną wysokość raty kredytu. Dlaczego stopa referencyjna w mniemaniu Narodowego Banku Polskiego jest tak ważna?

Definicja stopy referencyjnej oraz jej wysokość – od czego zależy?

Mówiąc o stopach w temacie finansów, najczęściej do głowy przychodzi nam stopa procentowa. Jest to oczywiście prawda, jednak nie jest ona osamotniona. Można wymienić także stopę lombardową, redyskontową oraz referencyjną. Wszystkie te stopy są normowane przez organ decyzyjny, jakim jest Narodowy Bank Polski.

Dowiedz się więcej w artykule Obniżenie stopy procentowej, a wysokość raty pożyczki pozabankowej.

Stopą referencyjną nazywa się wskaźnik rentowności bonów pieniężnych, które emitowane są właśnie przez NBP. Te bony mają znaczenie kluczowe w takich podstawowych operacjach rynkowych, jak sprzedaż krótkoterminowych bonów na rynku międzybankowym czy ich zakup.

Stopa referencyjna często wykorzystywana jest także do obliczania wartości publicznej pomocy w formie kredytów, których spłata jest w jakiś sposób odroczona.

Wysokość stopy referencyjnej zależy głównie od rozwoju gospodarczego. Jeśli stopa referencyjna jest dość niska lub poddawana obniżaniu, śmiało można orzec, że rozwój gospodarczy kraju jest na wysokim poziomie. W sytuacji, kiedy stopa referencyjna jest podnoszona, mamy do czynienia ze zjawiskiem odwrotnym, czyli z obniżaniem poziomu rozwoju.

Znaczenie stopy referencyjnej

Stopa referencyjna wpływa na wiele dziedzin, na wiele działań w kwestii gospodarki i finansów. Przede wszystkim stopa referencyjna wpływa realnie na stopę procentową, a co za tym idzie – na wysokość kredytów, wysokość rat i wszelkich kosztów z nimi związanych. Stopy na rynku, praktycznie wszystkie, wpływają na oprocentowanie lokat terminowych, kart kredytowych oraz pozostałych produktów bankowych. Nic więc dziwnego, że wszyscy drżą przed rosnącymi stopami, czy to referencyjnymi, czy innymi, skoro ich wzrost automatycznie wpływa na nasze życie.

Więcej informacji na ten temat w artykule Oprocentowanie nominalne a RRSO i całkowity koszt kredytu.

Stopa referencyjna ma również bardzo duże znaczenie podczas szacowania wartości pomocy de minimis, czyli konkretnego szacowania wysokości oprocentowania kredytów. Ponadto, stopa referencyjna odpowiada za wysokość odsetek, a także ewentualną zmianę w terminach płatności.

W sytuacji, kiedy interesuje Cię sytuacja na rynku, wystarczy spojrzeć na wykresy udostępniane przez banki, ponieważ to one najlepiej zobrazują sytuację, która ma miejsce na rynku.

Jak można ustalić stopę referencyjną oraz jakie są obecne prognozy?

Ustaleniem stopy referencyjnej zajmuje się Rada Polityki Pieniężnej. Podstawą do tego są szeroko zakrojone analizy ekonomicznych wskaźników, a także czynników gospodarczych, które również mają duże znaczenie. Narodowy Bank Polski bierze pod uwagę sytuację panującą w finansach publicznych. Ponadto, stopa referencyjna zależy także od prognoz polityki pieniężnej, jaka ma obowiązywać w dalszych latach.

Jeśli chodzi o obecne czasy, to stopa referencyjna z dnia na dzień rośnie. Dla porównania w 2020 roku wynosiła 0,1-1%, w 2021 roku 0,5-1,75%, a dzisiaj (na dzień 8 wrzesień 2022 rok) wynosi 6,75%. Co ciekawe stopa referencyjna tak wysoka nie była od prawie 20 lat. Ostatni raz wynik powyżej 6,5% miał miejsce w 2002 roku. Wzrost ten sprawia, że podnoszą się raty kredytów oraz zmienia oprocentowanie lokat.